سوره مبارکه عبس

بسم الله الرحمن الرحیم

چهره در هم کشید و روی برتافت. ( 1 )

از اینکه نابینایی به سراغ او آمده بود! ( 2 )

تو چه میدانی شاید او پاکی و تقوا پیشه کند، ( 3 )

یا متذکر گردد و این تذکر به حال او مفید باشد! ( 4 )

اما آن کس که توانگر است، ( 5 )

تو به او روی میآوری، ( 6 )

در حالی که اگر او خود را پاک نسازد، چیزی بر تو نیست! ( 7 )

اما کسی که به سراغ تو میآید و کوشش میکند، ( 8 )

و از خدا ترسان است، ( 9 )

تو از او غافل میشوی! ( 10 )

هرگز چنین نیست که آنها میپندارند، این (قرآن) تذکر و یادآوری است، ( 11 )

و هر کس بخواهد از آن پند میگیرد! ( 12 )

در الواح پرارزشی ثبت است، ( 13 )

الواحی والاقدر و پاکیزه، ( 14 )

به دست سفیرانی است ( 15 )

والا مقام و فرمانبردار و نیکوکار! ( 16 )

مرگ بر این انسان، چقدر کافر و ناسپاس است! ( 17 )

(خداوند) او را از چه چیز آفریده است؟! ( 18 )

او را از نطفه ناچیزی آفرید، سپس اندازهگیری کرد و موزون ساخت، ( 19 )

سپس راه را برای او آسان کرد، ( 20 )

بعد او را میراند و در قبر پنهان نمود، ( 21 )

سپس هرگاه بخواهد او را زنده میکند! ( 22 )

چنین نیست که او میپندارد، او هنوز آنچه را (خدا) فرمان داده، اطاعت نکرده است! ( 23 )

انسان باید به غذای خویش (و آفرینش آن) بنگرد! ( 24 )

ما آب فراوان از آسمان فرو ریختیم، ( 25 )

سپس زمین را از هم شکافتیم، ( 26 )

و در آن دانههای فراوانی رویاندیم، ( 27 )

و انگور و سبزی بسیار، ( 28 )

و زیتون و نخل فراوان، ( 29 )

و باغهای پردرخت، ( 30 )

و میوه و چراگاه، ( 31 )

تا وسیلهای برای بهرهگیری شما و چهارپایانتان باشد! ( 32 )

هنگامی که آن صدای مهیب [= صیحه رستاخیز] بیاید، (کافران در اندوه عمیقی فرومیروند)! ( 33 )

در آن روز که انسان از برادر خود میگریزد، ( 34 )

و از مادر و پدرش، ( 35 )

و زن و فرزندانش، ( 36 )

در آن روز هر کدام از آنها وضعی دارد که او را کاملا به خود مشغول میسازد! ( 37 )

چهرههائی در آن روز گشاده و نورانی است، ( 38 )

خندان و مسرور است، ( 39 )

و صورتهایی در آن روز غبارآلود است، ( 40 )

و دود تاریکی آنها را پوشانده است، ( 41 )

آنان همان کافران فاجرند! ( 42 )

عبس: چهره درهم کشیدن ،بروز گرفتگی در چهره

سعی : جهد و کوشش برای رسیدن به هدف

خشی : حصول نرمی برای پذیرش حقیقت

ابتدای سوره فضای هدایتی دارد؛ اشاره دارد به چهره در هم کشیدن دراثر حضور یک فرد نابینا توسط کسانی که گرد پیامبر بودند.

اجازه ی این روی گردانی داده نشده است چراکه ممکن است آن فرد به ظاهر نابینا باشد و در دل بینا و معیار روی گردانی تزکیه میباشد.شاید او تقوا الهی پیشه کند پس تو اجازه نداری چهره در هم بکشی.(نگاه خود را مثبت کنید )

تزکیه یعنی خارج ساختن هر چیز ناسالم از متن سالم برای حرکت به سمت هدف.

نسخه تجویزی سوره برای حرکت در مسیر هدف سعی و خشی است .

اشاره دارد به اینکه قرآن مایه ذکر است و هرکس "شاء "داشته باشد از آن بهره میگیرد یعنی خدای تعالی راه هدایت را برای هم باز کرده است منتها کسی بهره میگیرد و در مسیر قرار میگیرد که خودش "شاء "داشته باشد.

انسان باید به طعامش نگاه کند ؛

فرق رزق و طعام: طعام بخشی از رزق است ک مطابق ذائقه و اشتهاست و اشتها و میل هر انسانی با انسان دیگر متفاوت است باید نگاه کنیم به طعام خودمان نه به آنچه دیگران دارند اگر چنین نباشد کفران نعمت کرده ایم.

در آیات بعدی آورده شده که ما آبی را نازل کردیم بر زمین و از زمین محصولاتی به دست می آید که یا انگور است یا انار یا سیب خلاصه متفاوت است منظور از این آب " قرآن" است که بر خاک وجود ما انسان ها که همان " فطرت " است نازل مشود و محصولاتی دارد که از هر انسان به انسان دیگر متفاوت است باید اگر انار محصول ماست بدانیم که همین طعام ما بوده است چراکه مطابق ذائقه ماست و باید در همین جایی که هستیم به بهترین حالت ممکن برسیم.

یک مطلب دیگری هم که هست این است که مثلا وقتی به مجالس وعظ و سخنرانی و امثالهم میروید خیلی وقتها برای همه ی ما پیش آمده یک صحبت سخنران و یک نکته اش سخت به جانمان مینشیند طوری که واکنش داریم نسبت به آن صحبت و حرف و شاید مقدمه ایی باشد برای حرکت ما این همان "طعام "ماست همان چیزی که "روزیِ مطابق با ذائقه ی ما "بوده است در آن مجلس و اگر دقت کرده باشید خیلی وقتها از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

بعد اشاره به قیامت دارد در ابتدای سوره بحث عبس و تولی بود یک نکته خیلی جالبی که وجود دارد خطاب به کسانی که آنجا بودند و در حضور پیامبرنسبت به آن شخص نابینا عبس و تولی کردند و نیز برای ما این است که قرآن میگوید اجتهاد به نص نکنید یعنی " ولایت پذیر " باشد ، اگر پیامبرت عبس و تولی نکرد تو هم این کار را انجام نده. 

اگر نگاه اینگونه باشد آنگاه هر وقت خواستیم راجع به کنار دستی خود و یا هر فرد دیگری که در جامعه با وی مواجه میشویم اظهار نظر کنیم باید سریع به خود تلنگر بزنیم که الان امام زمان راجع به من چه می گوید ؟ خودت چه هستی که هستی که اظهار نظر داشته باشی ؟

اگر این طور شود نگاه به سمتی پیش میرود که همه کسانی که کنار من هستندمثل خواهر و برادر و مادر و پدر من هستند و حق دارند به گردن من ،یک انس و اخوتی ایجاد میشود که باعث نثار محبت به یکدیگر میشود نه انجام فعل عبس و تولی و اگر این انس ایجاد شد اگر مراقب ادای حق بودیم نیاز نیست روز قیامت از یکدیگر فرار کنیم که کسی حق خودش را از دیگری طلب نکند ما فرار میکنیم چون ادای حق نکرده ایم ، چون برای خیلی از افراد خودمان حکم صادر کرده ایم اجتهاد به نص کرده ایم .

اگر قرار بود حضرت حجت (عج) هم همین گونه که ما در مورد هم قضاوت میکنیم و به هم نگاه میکنیم به همین شکل رفتار کنند چه میشد؟پس جلوتر از ولی حرکت نکنیم.

خدای متعال اینجا از ما ناراحت شده است می گوید مرگ بر انسان ناسپاس ....ای انسان فکر کرده چه هستی ؟ خودم تو را از نطفه ای ناچیز آفریده ام ...

حواسمان باشد به اطرافمان به انسان های اطراف به نعمت ها به طعاممان